Belastingaangifte en toeslagen. De financiële en fiscale gevolgen van een echtscheiding zijn talrijk, zeker als u samen met uw partner een eigen woning had. Zo worden er veel fouten gemaakt bij de fiscale aftrek van de hypotheekrente. En wat dacht u van de toeslagen? Als gevolg van een scheiding kan men mogelijk hierop aanspraak maken, maar dat wordt vaak vergeten.
Campagne Belastingdienst. De Belastingdienst is inmiddels een voorlichtingscampagne begonnen over de fiscale gevolgen van een echtscheiding. Uit onderzoek van de Belastingdienst blijkt namelijk dat er veel fouten worden gemaakt bij het doen van aangifte en het aanvragen van toeslagen door koppels die scheiden.
Persoonlijke checklist. De Belastingdienst heeft inmiddels een checklist online gezet aan de hand waarvan u de fiscale gevolgen van uw echtscheiding in beeld kunt brengen. Deze checklist is zelfs persoonlijk te maken door eerst enkele vragen in te vullen. Tip. Om te voorkomen dat u achteraf voor nare verrassingen komt te staan, is het raadzaam om tijdig aan de slag te gaan met het in kaart brengen van de fiscale gevolgen van uw echtscheiding.
Hypotheekrente eigen woning
Fiscale aftrekpost. Uit het onderzoek van de Belastingdienst blijkt dat er met name veel fouten worden gemaakt bij de aftrek van hypotheekrente voor de eigen woning. Een veelvoorkomende fout is dat beide ex-partners de rente volledig in aftrek brengen. Dit is uiteraard niet toegestaan.
Twee eisen. Sterker nog, in veel gevallen is er juist minder hypotheekrente aftrekbaar. Voor de aftrekbaarheid moet er namelijk aan twee eisen worden voldaan. Allereerst moet u eigenaar van de woning zijn. Daarnaast moet u de rente betalen. Let op. Als u dus voor maar 50% eigenaar van de woning bent, kunt u maximaal 50% van de totale hypotheekrente als aftrekpost opvoeren, zelfs als uw ex-partner achterblijft in de woning, maar u 100% van de hypotheekrente betaalt. Hier staat tegenover dat u ook maar de helft van het eigenwoningforfait hoeft aan te geven.
Partneralimentatie. De andere 50% rente die u voor uw ex-partner betaalt, mag u dan in uw belastingaangifte in aftrek brengen als partneralimentatie. Hiervoor is wel vereist dat u deze betaling doet op grond van een onderhoudsverplichting tegenover uw ex-partner. Het eigenwoningforfait mag u ook meenemen als betaalde partneralimentatie als uw ex-partner geen huur betaalt voor het woongenot. Voor uw ex-partner die in de woning blijft wonen, geldt het omgekeerde. In eerste instantie wordt bij de post ‘Eigen woning’ het aandeel van het eigenwoningforfait en de hypotheekrente aangegeven. Dit wordt daarna weer bijgeteld als ontvangen partneralimentatie.
In echtscheidingsconvenant regelen. Neem in het echtscheidingsconvenant de bepaling op dat het overschot aan hypotheekrente dat wordt betaald door de ene partner, moet worden aangemerkt als partneralimentatie voor de andere partner.
Na twee jaar. Als er een periode van twee jaar voorbij is, wordt uw aandeel in de woning en de bijbehorende hypotheekschuld tot uw box 3-vermogen gerekend. De hypotheekrente voor de woning is dus niet meer aftrekbaar. Het recht op aftrek van partneralimentatie kan wel voortbestaan.
Aangifte in het jaar van echtscheiding
Fiscale partners. In het jaar dat u uit elkaar gaat, is het mogelijk om ervoor te kiezen om nog het hele jaar als fiscaal partners te worden aangemerkt. Eventuele problematiek omtrent de hypotheekrente wordt daarmee (voor dat jaar) voorkomen. Als fiscaal partners kan de hypotheekrente voor de eigen woning namelijk volledig in aftrek worden gebracht. Ook andere aftrekposten mogen in het jaar van echtscheiding nog eenmaal zo gunstig mogelijk worden verdeeld.
Fiscale voordeel verdelen. Let wel op wie er aanspraak maakt op het fiscale voordeel hiervan. Een afwijkende verdeling van de aftrekposten die fiscaal gunstiger is, zorgt er wellicht voor dat het fiscale voordeel terechtkomt bij de partner die de aftrekpost juist niet betaald heeft. Tip. Maak dus duidelijke afspraken over hoe dit fiscale voordeel wordt verdeeld tussen de partijen.
Correcties. Dit geldt overigens ook voor eventuele navorderingen, teruggaven of correcties ten aanzien van belastingen en toeslagen over de jaren dat u nog getrouwd was. Let op. Neem in het echtscheidingsconvenant afspraken op hoe hiermee om te gaan, zodat u uw ex-partner kunt laten meebetalen aan toekomstige correcties over reeds verstreken jaren.
Toeslagen
Ten aanzien van de toeslagen is het ook opletten geblazen. Niet alleen waar het gaat om het afwikkelen van de afgelopen jaren, maar ook voor de toekomst. Hoe zorgt u ervoor dat in de nieuwe situatie optimaal gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden?
Kindgebonden budget. Uit de praktijk is inmiddels duidelijk geworden dat het voor het kindgebonden budget veelal voordelig is om uw kinderen administratief over twee adressen te verdelen. Daarmee kunnen zowel u als uw ex-partner profiteren van een alleenstaandeouderopslag op dit budget. Tip. Om hiervan zeker te zijn, kunt u op de website van de Belastingdienst een proefberekening maken, waarmee u de gevolgen van deze keuze inzichtelijk maakt.
Afkoop partneralimentatie
Fiscale aftrek beperkt. Ten slotte willen we nog aandacht besteden aan de gevolgen van het betalen en ontvangen van partneralimentatie. In tegenstelling tot kinderalimentatie verloopt dit wel via uw aangifte inkomstenbelasting. Met andere woorden: de ontvangst van partneralimentatie is belast en de betaalde partneralimentatie is aftrekbaar. Nu speelt hierbij dat de fiscale aftrekbaarheid van partneralimentatie de komende jaren steeds verder afneemt. Men heeft namelijk besloten dat deze aftrek in enkele stappen wordt gemaximaliseerd tot het belastingtarief in de eerste schijf. Dit betekent dat aftrekposten op termijn (vanaf 2023) nog maar tegen maximaal 37% aftrekbaar zijn. Voor 2021 geldt bijv. al dat de aftrek gemaximaliseerd is op een tarief van 43%.
Hogere aftrek ineens. Met het oog op deze fiscale aftrekbeperking kan het zinvol zijn uw alimentatieverplichting ineens af te kopen. Zeker als uw inkomen voldoende groot is om een dergelijke afkoop volledig tegen het hoogste inkomstenbelastingtarief te laten plaatsvinden. Tip. Het betalen van de afkoopsom van alimentatie verlaagt ook uw box 3-vermogen. Dit kan fiscaal voordelig uitpakken voor de box 3-heffing.
Gevolgen afkoop bij ex-partner
Er zijn nog wel wat zaken waarmee u rekening moet houden. Uw ex-partner ontvangt door de afkoop een bedrag ineens dat bij hem belast is. Dit kan nadelige gevolgen hebben (qua tarief) voor de aangifte inkomstenbelasting. Tip. Dit tariefsnadeel is grotendeels weg te nemen door een middelingsverzoek in te dienen. Daarmee wordt het extra inkomen over drie jaar verdeeld. Let op. Verder moet uw ex-partner over partneralimentatie altijd premie Zvw (2021: 5,75%) betalen.
Toeslagen. Ten slotte is het van belang goed te kijken naar de gevolgen van de afkoop voor de toeslagen die uw ex-partner ontvangt. Een hoger inkomen betekent sowieso minder toeslag (maar in latere jaren dus een hogere toeslag). Daarnaast kan de aanspraak op huurtoeslag, kindgebonden budget of zorgtoeslag helemaal vervallen als uw ex-partner door de afkoop over te veel vermogen beschikt. De grens hiervoor ligt op € 31.340 respectievelijk € 118.478.